تجهیزات ضد انفجار

تجهیزات ضد انفجار: معرفی، کاربرد و استانداردها

تجهیزات ضد انفجار از مهم‌ترین ابزارها در محیط‌های صنعتی حساس هستند. این محیط‌ها به دلیل وجود مواد قابل اشتعال و گازهای خطرناک، احتمال بالایی برای بروز انفجار دارند. تجهیزات ضد انفجار به گونه‌ای طراحی می‌شوند که از ایجاد جرقه یا شعله در داخل یا اطراف آنها جلوگیری کنند و به این ترتیب از وقوع حوادث ناگوار پیشگیری می‌کنند.

در این مقاله به بررسی تجهیزات ضد انفجار مختلف، از جمله گلند ضد انفجار، جعبه تقسیم ضد انفجار و سایر تجهیزات مرتبط پرداخته می‌شود.

1. تجهیزات ضد انفجار چیست؟

تجهیزات ضد انفجار دستگاه‌ها و اجزای صنعتی هستند که برای استفاده در محیط‌هایی با خطر انفجار طراحی شده‌اند. این محیط‌ها معمولاً شامل پالایشگاه‌ها، کارخانجات شیمیایی، معادن، کارخانه‌های گاز و نفت و سایر مکان‌های حاوی مواد قابل اشتعال هستند. تجهیزات ضد انفجار به گونه‌ای ساخته می‌شوند که در صورت بروز جرقه، شعله یا حرارت، هیچ واکنشی با مواد قابل اشتعال موجود در محیط ایجاد نمی‌کنند.

2. استانداردهای ضد انفجار

دو استاندارد مهم جهانی برای تجهیزات ضد انفجار وجود دارد:

• استاندارد ATEX (در اروپا): این استاندارد برای تجهیزات و سیستم‌های حفاظتی در محیط‌های انفجاری تعریف شده است.
• استاندارد NEC/CEC (در آمریکا و کانادا): این استاندارد مربوط به محیط‌های خطرناک یا انفجاری است و تجهیزات بر اساس آن به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند: Class I (برای گازها و بخارات قابل اشتعال) و Class II (برای غبارهای قابل اشتعال).

همچنین تجهیزات ضد انفجار در مناطق مختلف یا "Zone" طبقه‌بندی می‌شوند:

• Zone 0: محیط‌هایی که در آن گازهای قابل اشتعال به صورت مداوم وجود دارند.
• Zone 1: محیط‌هایی که احتمال وجود گازهای قابل اشتعال در حالت عادی وجود دارد.
• Zone 2: محیط‌هایی که گازهای قابل اشتعال فقط در شرایط غیرعادی و برای مدت کوتاهی وجود دارند.

3. گلند ضد انفجار (Explosion-Proof Cable Gland)

گلند ضد انفجار یا کابل گلند ضد انفجار یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌های کابل‌کشی ضد انفجار است. این ابزار برای ایمن‌سازی و محکم کردن کابل‌ها در ورودی‌ها و خروجی‌های تجهیزات استفاده می‌شود تا از ورود گرد و غبار، آب و گازهای قابل انفجار به داخل تجهیزات جلوگیری کند.

ویژگی‌های گلند ضد انفجار:

• مقاوم به حرارت و خوردگی
• طراحی شده برای جلوگیری از ورود مواد قابل انفجار
• مناسب برای محیط‌های Zone 0، Zone 1 و Zone 2
• دارای تاییدیه‌های بین‌المللی (ATEX، IECEx و NEC)

کاربرد:

• پالایشگاه‌ها
• معادن
• سکوهای نفتی
• صنایع شیمیایی

4. جعبه تقسیم ضد انفجار (Explosion-Proof Junction Box)

جعبه تقسیم ضد انفجار برای محافظت از نقاط اتصال کابل‌ها در محیط‌های خطرناک طراحی شده است. این جعبه‌ها مانع از ورود گرد و غبار، گازها و مایعات قابل اشتعال به داخل جعبه و برخورد با نقاط اتصال الکتریکی می‌شوند.

ویژگی‌های جعبه تقسیم ضد انفجار:

• ساختار مستحکم و مقاوم به حرارت
• دارای پوشش محافظ ضد زنگ و ضد خوردگی
• مجهز به درپوش‌های ضد آب و گرد و غبار
• مناسب برای محیط‌های Zone 1 و Zone 2

کاربرد:

• سیستم‌های برق صنعتی
• خطوط انتقال قدرت در محیط‌های خطرناک
• توزیع برق در محیط‌های انفجاری

5. دیگر تجهیزات ضد انفجار

علاوه بر گلند و جعبه تقسیم ضد انفجار، تجهیزات دیگری نیز برای محیط‌های خطرناک طراحی شده‌اند. برخی از این تجهیزات شامل:

• چراغ ضد انفجار: این چراغ‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هیچ جرقه‌ای در داخل یا اطراف آنها ایجاد نمی‌شود و از بروز انفجار جلوگیری می‌کنند.

• کلید و سوئیچ ضد انفجار: این ابزارها برای کنترل دستگاه‌ها و ماشین‌آلات در محیط‌های خطرناک طراحی شده‌اند و از ایجاد جرقه در هنگام کار جلوگیری می‌کنند.

• موتورهای ضد انفجار: این موتورها به گونه‌ای ساخته می‌شوند که هیچ جرقه یا حرارت اضافی تولید نکنند و در صورت بروز نقص فنی، از بروز انفجار جلوگیری کنند.

6. اهمیت استفاده از تجهیزات ضد انفجار

استفاده از تجهیزات ضد انفجار در محیط‌های حساس صنعتی اهمیت بسیاری دارد، زیرا هرگونه نشت گاز یا گرد و غبار قابل اشتعال می‌تواند منجر به انفجارهای بزرگ و خسارات جانی و مالی شود. برخی از دلایل مهم استفاده از این تجهیزات عبارتند از:

• حفظ ایمنی کارکنان: مهم‌ترین دلیل استفاده از تجهیزات ضد انفجار، حفاظت از جان کارکنان است.
• جلوگیری از خرابی تجهیزات: انفجارها می‌توانند به تجهیزات صنعتی خسارات جدی وارد کنند و هزینه‌های سنگینی را به دنبال داشته باشند.
• رعایت قوانین و استانداردها: بسیاری از کشورها قوانین و مقررات سخت‌گیرانه‌ای برای استفاده از تجهیزات ضد انفجار وضع کرده‌اند و رعایت این قوانین از ضروریات است.

نتیجه‌گیری

تجهیزات ضد انفجار، از جمله گلند ضد انفجار، جعبه تقسیم ضد انفجار و سایر تجهیزات مرتبط، ابزارهایی حیاتی برای محیط‌های پرخطر صنعتی هستند. این تجهیزات با جلوگیری از ورود و واکنش مواد قابل اشتعال با تجهیزات الکتریکی، به حفظ ایمنی کارکنان و جلوگیری از حوادث ناگوار کمک می‌کنند. رعایت استانداردهای ATEX و NEC در انتخاب و نصب این تجهیزات بسیار حائز اهمیت است.

استفاده از تجهیزات مناسب علاوه بر ایمنی، موجب افزایش طول عمر سیستم‌ها و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری نیز می‌شود.


منبع : صهبا شاپ

https://sahba.shop/product-category/ex/